ძუკუ ლოლუა - პატარა საუბარი ხალხურ სიმღერასა და გალობაზე

დედამიწის ზურგზე არსებობს მაზე(?) გარჩევა მიწისა და წყლისა; წყალშიაც მდინარისა და ტბისა; მიწაშიაც მთისა და მინდორ-ველისა, წყალი და ხმელეთი, მინდორი და მთა-გორაკი, ტყე და ტიალი წარმოადგენენ ერთ თაიგულს, რომელსაც ჩვენებურად ,,დედამიწა" ეწოდება. ამ დედამიწის ზურგზე ცხოვრობს კაცობრიობა, კაცობრიობაში არსებობენ ერნი; ერში კაცი, რომელსაც ესაჭიროება სხვადასხვანაირი განვითარება სხვადასხვა დარგში.

სხვადასხვა ადგილში ცხოვრებამ წარმოშვა სხვადასხვაგვარი სახე კაცობრიობისა. ერი კაცისაგან განსხვავდება ისე, როგორც მიწა მიწისაგან, წყალი წყლისაგან. შემართებელი თვისება პიროვნებას მეტი აქვს თავის ერთან, ვიდრე კაცობრიობასთან. ამ ერისაგან გამოაქვს მას თავისი ხასიათი, ზნე-ჩვეულება, სატირალი, სასაცილო, სამწუხარო, სასიამოვნო სასიმღერო კილო, აქ ძღება ის ტირილით და მწუხარებით და აქ იქარვებს ის ჯავრს და სიამოვნობას, და ეს თუ მუსიკაა, აქ ჩამოასხამს მისი მხიარულების სასმენ ფერს.

კაცობრიობის პატარა კუთხეში სხვადასხვა ერის შორის ქართველსაც აქვს, ჩემის აზრით, ადგილი და ეს იმისთვის აქვს, რომ მან თავისი განვითარება ზნეობრივი, გონებრივი და ფიზიკური წარმოშვა საკუთრად, განსხვავდა სახით, აზრით, მოქმედებით და ინიციატივით საკუთარ ცხოვრების პროცესში. და ეს ადგილი ჯერ თუ ცოტათი შეგვრჩენია, ეს მხოლოდ იმისთვის, რომ ევროპის მთელში არ გავთქვეფილვართ. ხოლო, სამწუხაროდ, ნაწილი ჩვენი გადაგვარებულ ინტელიგენციისა აქედან გვიპირებენ გაძევებას. რა დააშავა ქართველმა ერმა თუ კი მან თავისი გალობა არ გააევროპელა, არ გააოთხხმოვანა და შეინარჩუნა საკუთარი? ის განა, რომ ევროპიულად განვითარებულს გემოვნებას სამხმოვანი გალობა ყორნის ჩხავილად ესმის და მომაკვდავ კაცის ხრიალად ეჩვენება?! განა საჭიროა ყველაფერი ის მოისპოს, რაც ევროპიელთ გემოვნებას უფუჭებს და რასაც ევროპიელნი ვერ შესთვისებიან? იქნება ბევრ აღარ მოსწონს ჩვენი ენა - რომელ ენაზე ვილაპარაკოთ, რომ მათი გემოვნება არ გავაფუჭოთ? რა ვქნათ? გადავგვარდეთ არა? მოგახსენებთ, რაკი ჩვენი სული, ჩვენი ლხენა და ტირილი, ჩვენი ლოცვა და რისხვა, ჩვენი ეროვნული სამხმოვან სიმღერა გალობაშია, ჩვენი მამა-პაპეულში და თანამედროვეობაში, ჩვენ იმას კი არ უნდა ვცდილობდეთ, რომ ეს სიმღერა და გალობა გავაევროპოთ და გავაოთხმოვანოთ, არამედ, რომ შეგვრჩეს ჩვენი სახე, კილო სიმღერა გალობისა, საშუალება მხიარულებისა და მწუხარებისა - ხალხური სიმღერა და გალობა ძველებური, რომელზედაც ჩვენ თავისუფლად ჩამოვაფრქვევთ ცრემლებს მწუხარებისას და სიხარულისას.

ჩვენი მდებარეობა,ჩვენი მდგომარეობა, ჩვენი მოსაწონი და დასაწუნი მხარენი აქ არის ჩამარხული და ეს უნდა გვქონდეს ჩვენ, რადგანაც ჩვენა გვაქვს და მხოლოდ მით ვგრძნობთ და ვაგრძნობინებთ და ვაგრძნობინებთ თავსაც და სხვასა. ეს საკუთარი კლიტეა ჩვენი სულისა და დავკარგავთ რა მას, სხვა ჩვენთვის არ გაიჭედება და სხვისი კლიტის მოიმედე მშრალზე დავრჩებით.

შოთა  რუსთაველი ამბობს: ,,ჩემი ჩემებრ არვინ უწყის რა მამწარებს, რა მატკბუნებსო". ჭეშმარიტად - ვინც დააკვირდება თავის თავს და თავისი ერის ზნესა და ჩვეულებას, იმისთვის ადვილია ზემო ბრძნული უკვდავი პოეტის სიტყვები.

და თუ მართლა უფრო საკუთარ ტკივილებს, მწუხარებას და სიხარულს მეტად ვიგძნობთ, მაშ ვეცადოთ, რომ აღვადგინოთ ჩვენი მკვდარი თავისი სახით, თორემ სხვისი სახით შენ მკვდარს შენ ვერ იცნობ და ვერც ის გიცნობს. გავაცოცხლოთ, რომ გაგვაცოცხლოს თავისივე სახით, რომ ის ჩვენ ვიცნოთ და ჩაწვდეს რა ჩვენს გულში, აღადგინოს მან ჩვენში მიყუჩული და მიძინებული გრძნობანი.

გავაცოცხლოთ, რომ გაგვაცოცხლოს. საჭირო გაოთხმოვანება კი არ არის, არამედ სამხმოვანის აღდგენა, ნოტებზე გადაღება და გამშვენება მისი.

სტატია დაბეჭდილია წიგნიდან: ,,ქართული გალობის ქრონიკა 1861-1921 წლების პერიოდიკაში“. თბილისი, 2015, გვ. 597-598.

  პირველწყარო: გაზეთი ,,სახალხო საქმე", 1919, 1 ოქტომბერი, № 641, გვ. 4

   ძუკუ ლოლუას ბიოგრაფია:  ძუკუ ლოლუა - ვიკიპედია